Như thế nào là một cây tẩu gỗ thạch nam tốt ? (Phần 1)

Đây có thể là câu hỏi mà trong công đồng tẩu thuốc Châu Âu luôn hỏi nhau, dù là
người mới chơi hay một người đã chơi lâu thì câu hỏi này luôn được đặt ra, có thể
mọi người chỉ có thể nói là do gỗ, do độ hoàn thiện… đây là một câu hỏi mà hỏi thì
dễ nhưng ít ai trả lời câu hỏi này một các đầy đủ. Vậy trong bài viết này mình sẽ
đưa đến cho mọi người ý kiến của mình về câu hỏi “Như thế nào là một cây tẩu gỗ
thạch nam tốt ?” Bài viết được chia làm hai phần, phần một là chất liệu, phần hai
là về gia công.

Phần 1: Chất liệu

1. Nguồn gốc, xuất xứ.

Gỗ thạch nam dung để làm tẩu đến từ vùng Địa Trung Hải, cụ thể là các nước như
Tây Ban Nha, Pháp, Algeria, Morocco, Tunisia, Yugoslavia, Albania, Hy Lạp. Một
số nước có tiếng về chất gỗ cao như Ý, Sardinia, Hy Lạp, Algeria, ngoài ra một số
nước như Tây Ban Nha và Pháp sẽ có chất lượng gỗ thấp hơn một chút. Sơ qua thì
mình nghĩ do khí hậu, dinh dưỡng tùy các vùng, mình sẽ có bài viết chi tiết về
vùng miền ảnh hưởng đến chất lượng gỗ.

2. Tuổi của gỗ.

Theo như lý thuyết mà mình thu thập được, qua các diễn đàn hay độ tuổi mà những
nhà chơi tẩu chuyên sâu ưu thích đó là một khối gỗ ít nhất năm mươi năm. Cái độ
tuổi mà mọi người tin rằng gốc của cây gỗ thạch nam trở nên đủ cứng, đủ đặc để
chịu được lửa khi thuốc được châm hút, và chịu được cả hơi ẩm thoát ra từ thuốc
trong một khoảng thời gian dài. Một số gỗ thạch nam có độ tuổi ít thường hay bị
tắc khi hút vì độ thẩm thấu trong thời gian ngắn nhưng với gỗ thạch nam có độ tuổi
lâu đời sự hấp thụ sẽ ít hơn và sẽ bền hơn tùy vào cách chăm sóc của bàn tay người
hút tẩu.

Để lựa chọn một cây tẩu là từ gỗ có độ tuổi tương đối không hề khó, đơn giản là
qua quan sát. Mặc dù có rất nhiều loại vân như vân lửa, vân mắt chim, vân thẳng,
vân chữ thập hay vân lẫn lộn, khi các đường vân này càng “chặt” thì độ tuổi của
khối gỗ làm nên cây tẩu càng lâu. Cách này sử dụng với cây tẩu trơn, còn về các
cây tẩu bắn cát, sẽ khó hơn chút nhưng nếu tinh mắt có thể kiểm tra vân lõm được
tạo bởi tia cảt.
Độ tốt của một cây tẩu làm từ gỗ thạch nam tốt còn được thể hiện qua độ nặng ,
khối lượng, điều này nghe thì dễ nhưng rất khó để xác định vì một cây tẩu còn có
nhiều dáng khác nhau, độ lớn khác nhau, nên định kiến này mang tính tương đối
nhiều hơn. Điều quan trọng đáng để cân nhắc đó là giới tính của cây gỗ khi làm
tẩu. Cây gỗ thạch nam đực có dáng cao, thuôn và nhẹ, những ai muốn hút một cây
tẩu nhẹ và không “nóng”, tẩu làm từ cây gỗ đực sẽ rất phù hợp. Bên cạnh đó cây
gỗ thạch nam cái có dáng tròn, than ngắn và đặc, tẩu gỗ từ cây cái dành cho ai hút
“nóng”, hay nói cách khác, gỗ chịu được nhiệt cao và khó bị than hóa.
Ngoài ra còn công đoạn xử lý gỗ còn được biết đến trong tiếng Anh là “curing”.
Sau khi các nghê nhân nhận được khối gỗ, họ sẽ có hai lựa chọn đó là để để khô
dài ngày (air-dry) và để khô ngắn ngày (kiln-dry). Những nghệ nhân là tẩu chất
lượng cao thường chọn các để khô dài ngày vì là các lành nhất tránh việc bị nứt
hoặc rạn gỗ. Tùy vào khu vực mà gỗ được lấy, thời gian sẽ khác nhau, gỗ từ vùng
Calabrian (miền nam Ý) được đào từ vùng đất nhiều cát khi khô cần 1 đến 3 năm
để khô tự nhiên, gỗ từ vùng Tuscan (tâm bắc Ý) đào từ khu vực đất nhiều đất sét
ẩm cần đến 3 đến 5 năm để khô tự nhiên.
Phương pháp để khô ngắn ngày bằng cách sử dụng lò khô nung, do nhiệt nên gỗ sẽ
mất mát một phần đặc tính nhưng với thời gian ngắn để có thể sản xuất, phương
thức này cũng rất hay được dung, nhựa của gỗ thay vì bay hơi như phương pháp để
khô dài ngày, thì sẽ được nung đến chảy thoát ra ngoài.
Do khai thác và vùng miền, những khối gỗ thạch nam có độ tuổi lâu đời ngày càng
khó tìm. Đất va khí hậu là ảnh hưởng lớn khiến cho các cây gỗ thạch nam phải chật
vật hơn để tồn tại và phát triển vậy nên càng ngày mỗi năm lại một ít khối gỗ tốt.
Tất cả các yếu tố trên mới chỉ là một nửa để tạo ra một chiếc tẩu tốt, dù thế nào thì
sẽ phải phụ thuộc vào phần thứ hai đó là cách làm do bàn tay của người thợ, mọi
người cùng đón xem phần tiếp theo nhé.