Như thế nào là một cây tẩu gỗ thạch nam tốt ? (Phần 2)

Tại phần trước mình đã chia sẻ một số yếu tố quyết định như thế nào là một cây tẩu
gỗ thạch nam tốt như nguồn gốc, năm tuổi, chất liệu, độ nặng của gỗ. Ngoài ra
chúng ta đã bàn luận một cây tẩu làm từ gỗ cây đực và cây cái khác nhau ra sao.
Trong phần hai của chủ đề này, mình sẽ chia sẻ thiên về cách làm những cây tẩu,
tài liệu này là mình tự dịch thuật và tổng hợp. Nhiều thông tin chi tiết cần những
anh em nghệ nhân làm tẩu xây dựng thêm, các công đoạn sau chỉ mang tính khách
quan, tổng quát.

Phần 2: Làm tẩu ra sao.
1. Tạo cối và làm cán shank, đường khoan
Tại công đoạn này sẽ có hai các để thực hiện, như các anh em tẩu thủ đểu có thể
đoán ra đó chính là bằng tay và bằng máy.
Với kĩ thuật làm bằng tay có thể rất linh hoạt và sẽ làm việc hao hụt gỗ thạch nam
khi làm tương đối ít. Những người thợ làm tẩu bằng tay có thể thay đổi kích cỡ của
tẩu, xử lý những lỗi trên gỗ. Mặc dù phương thức này cối có thể trông đều nhưng
khi theo dõi kĩ thì thực ra là không. Thành cối có thể sẽ có phần dày hơn phần còn
lại. Khi một chiếc tẩu là bằng tay mà đều thì đây là một dấu hiệu thể hiện cho tay
nghề tốt của nghệ nhân làm tẩu, và trên những cây tẩu này sẽ luôn có những cảm
giác đặc biệt thể hiện ra rằng chiếc tẩu này được làm thủ công.
Với kĩ thuật làm bằng máy thì tất cả sẽ luôn đều, mọi tỉ lệ kích cỡ đều sẽ hoàn hảo.
Nhưng với phương pháp này có thể trong một trăm cây tẩu thì sẽ chỉ có một cây
được chọn ra làm cây tẩu cao cấp. Vì làm bằng máy luôn đơn giản nhưng thiếu sự
linh hoạt, thường cho thành phẩm ngay sau khi ra thành phẩm, khác với phương
pháp làm bằng tay thủ công.
Đường khoan tại shank cũng là một điều cần lưu ý vì ảnh hưởng tới trải nghiệm
hút tẩu rất nhiều, một đường khoan tốt thường là đường khoan thẳng vào tâm của
đáy cối, ít có độ lệch và lỗ hút khói (draught hole) thường ở xuống đáy thay vì

chệch lên trên. Đường khoan tốt bảo đảm cho người dùng những hơi hút chất
lượng, cho trải nghiệm vị tốt.

2. “Ướp” gỗ.
Với cụm từ ướp nghe thật trừu tượng, đây là một công đoạn sau khi cối đã được
làm. Một số lượng người cho rằng ngay cả khi khối gỗ thạch nam đã được phơi
khô trong khoảng thời gian dài, một số phần nhựa gỗ có thể không bay hơi được
mà đọng lại bên trong. Vào năm 1913, một kĩ thuật được sáng chế, đó là sự kết hợp
độc đáo giữa nhiệt và ướp một loại dầu dưỡng, việc này sẽ giúp cho tất cả nhựa
thoát khỏi phần cối. Ngoài ra với phương pháp này, dù là loại gỗ thạch nam nào,
khi qua xử lý sẽ luôn cho một vị “hạt” khi hút.

3. Làm cán tẩu.
Có hai phương pháp để làm cán cho một cây tẩu, một cách đó là Injection-Molding
(Phương pháp đúc khuôn) và Hand-Cutting (Phương pháp thủ công). Có tương đối
nhiều chất liệu để làm cán tẩu, ngoài Vulcanite, Plexiglas còn có Arcrilic,
Amber,…
Với phương pháp đúc khuôn tương đối rõ ràng và dễ hiểu, các chất liệu được đổ
vào khuôn và tạo thành các mẫu sẵn, việc gắn những phần cán này tương đối đơn
giản, chỉ việc tìm đúng khuôn, đúng cỡ cần thiết, đổ chất liệu là có một chiếc cán.
Với phương pháp thủ công, việc này sẽ bắt đầu từ chọn ra một tấm hoặc một thanh
Vulcanite hoặc Plexiglas cứng và dần dần cắt và mài cho tới khi về đúng kích cỡ
mà người làm tẩu mong muốn.
Việc làm cán này cũng đòi hỏi sự tỉ mỉ không kém gì với việc làm cối, để mọi thứ
đúng với tỉ lệ, nếu không khi ghép chung với phần cối trông sẽ mất cân đối. Hai
phương pháp này luôn có đặc điểm tương đối rõ rệt, phương pháp đúc khuôn thì
phần cán sẽ cảm giác dày dặn, phương pháp thủ công thì sẽ có cảm giác mảnh,
thanh thoát và thoải mái hơn.

4. Tạo vân bề mặt tẩu.

Mỗi nghệ nhân làm tẩu lại có một kĩ thuật riêng cho công đoạn này, do là vân bề
mặt là thứ mà người dùng có thể quan sát ngay khi cây tẩu nằm trong tay, vân bề
mặt này có thể là một dấu ấn riêng của mỗi nghệ nhân. Công đoạn này được làm

bằng tay bao gồm những việc như mài, đánh bóng, đánh sáp…Luôn có hai quy tắc
trong công đoạn này luôn phải nhớ, đó là một cây tẩu không nên có dạng bóng vec-
ni và lớp vân bề mặt tẩu này không được phép bong chóc khi tẩu nóng lên.

5. Một số những lỗi tự nhiên trong tẩu.
Đây có thể là điều khó tránh khỏi khi sử dụng một cây tẩu, những lỗi tự nhiên này
là những điểm được gọi là Sandspot. Đó là những điểm không liên quan tới vân gỗ,
do quá trình phát triển của cây, mà tạo ra những điểm nhỏ li ti trên bề mặt. Theo
như mình hiểu, do trong quá trình lớn lên của cây có những hạt cát dính trên bề
mặt, sau đó cây phát triển và bọc luôn hạt cát đó vào trong thân gỗ, sau này khi cắt
khối gỗ ra làm tẩu những điểm Sandspot này sẽ hiện hữu.
Những điểm Sandspot này gần như không thể tránh khỏi, một khối gỗ không xuất
hiện điểm này thực sự rất hiếm. Những điểm Sandspot có thể biến mất hoặc hiện
lên nhiều hơn trong quá trình sử dụng tẩu. Những điểm này ảnh hưởng về thẩm mĩ
nhiều hơn là công năng của một chiếc tẩu, thường với công đoạn tạo vân bề mặt tốt
có thể che đi những điểm này.

Đó là sơ lược những điều cơ bản để xác định một cây tẩu gỗ thạch nam tốt, mình
tổng hợp và dịch thuật cho mọi người đọc thêm kiến thức. Ngoài ra, việc làm tẩu
thực sự còn rất nhiều những công đoạn chi tiết khác mình chưa đề cập tới, những
nghệ nhân làm tẩu chắc chắn biết rõ, tài liệu mang tính tham khảo và thêm thông
tin. Mong các anh em tẩu thủ đọc và cùng xây dựng.