KISERU – TẨU THUỐC TRUYỀN THỐNG CỦA NHẬT BẢN

Ý nghĩa từ “Kiseru”

Nguồn gốc của từ kiseru trong tiếng Nhật không có nghĩa rõ ràng. Cách giải thích phổ biến nhất là nó xuất phát từ từ tiếng Campuchia ” khsier ” có nghĩa là ” tẩu thuốc”. Nhưng không có gì thực sự chứng thực điều đó…

Mọi việc đã bắt đầu thế nào

Người Bồ Đào Nha đã giới thiệu thuốc lá ở Nhật Bản vào nửa sau của thế kỷ XVI. Người Nhật đặc biệt ngạc nhiên khi thấy những người Bồ Đào Nha hút tẩu và phun ra khói và sẽ phải thốt lên “Những kẻ man rợ phương Nam có lửa trong bụng!”
Nhưng thuốc lá đã nhanh chóng được người dân Nhật Bản chấp nhận và đến cuối thế kỷ XVI, kiseru đã được sử dụng để hút thuốc lá ở Nhật Bản và đó là cách duy nhất để hút thuốc lá trong ba thế kỷ tiếp theo, cho đến thời Minh Trị Duy tân (1868) , khi thuốc lá đến Nhật Bản và trở nên rất phổ biến.

Thời kỳ Edo (1603-1868): Thời kỳ hoàng kim của kiseru

Thời kỳ Edo (1603-1868) trước sự phát triển của thuốc lá ở Nhật Bản, đây là thời kỳ hoàng kim của kiseru. Từ đầu thế kỷ XVII khi các lệnh cấm được dỡ bỏ, thuốc lá đã được mọi tầng lớp coi trọng như một mặt hàng xa xỉ. Đó là vào thời điểm này thực sự phát triển việc sử dụng kiseru và được gọi là ” thuốc lá kizami “, một loại thuốc lá được cắt nhỏ rất mịn.

Trong thời kỳ Edo , xã hội thượng lưu có quy tắc riêng về tẩu thuốc gọi là “Lễ thuốc lá” hay “Con đường của thuốc lá” ( tabako – dō 烟草 道). Đối với trà đạo , chẳng hạn, các quy tắc về lịch sự và trang trí đã được cố định thì đối với tẩu kiseru cũng vậy. Đó là “cách cư xử tốt khi cho và nhận kiseru”

Đây là cách các quy tắc được thiết lập:

1. Nếu nhà có khách, trước hết chuẩn bị tabako – bon ( khay thuốc lá ).

2. khách sẽ không bắt đầu hút thuốc trước khi chủ nhà đến.

3. Người chủ, khi đến nơi sẽ mời khách hút thuốc
4. Người khách lịch sự từ chối lời đề nghị và nói: “Tôi không dám , cậu chủ nên hút thuốc trước .”

(Lặp lại hai hoặc ba lần phép lịch sự 3 và 4)

5. Người chủ nhà lấy một chiếc khăn giấy mà anh ta cẩn thận lau chiếc kiseru và đưa cho khách của mình
6. Cuối cùng thì người khách cũng có thể bắt đầu hút thuốc, không quên khen ngợi vì mùi vị thuốc lá rất ngon

Khoảng giữa Edo, người Nhật bắt đầu muốn hút thuốc ngoài nhà của họ. Họ mang theo kiseru ra ngoài, họ đã phát triển các phụ kiện khác nhau như ” tabako -ire “. Chúng thường được treo trên thắt lưng của bộ kimono và do đó chúng trở thành một dấu hiệu xã hội : những người trẻ tuổi có thể khoe chúng và nói với mọi người rằng ” xem, tôi là người lớn “!
Nó cũng trở nên rất thời trang khi có một ” nobe kiseru ” màu bạc . Đó là một phụ kiện thời trang thiết yếu của giới trẻ con nhà giàu .

Sự hiện diện của kiseru trong nhiều bản in khắc gỗ của thời kỳ Edo chứng tỏ tầm quan trọng của vật này trong đời sống hàng ngày ở thời kỳ đó.

Từ giữa thế kỷ XIX đến cuối thời kỳ Edo , thuốc lá nhập khẩu từ phương Tây và Nga ngày càng trở nên phổ biến .

Meiji-Taish ō (1868-1926): thuốc lá lấn át kiseru

Minh Trị Duy tân là một bước ngoặt lớn trong văn hóa Nhật Bản. Đây là thời điểm mà Nhật Bản mở cửa trở lại với phần còn lại của thế giới , và sau khoảng hai thế kỷ gần như hoàn toàn tự trị , người Nhật rất háo hức học hỏi từ phương Tây. Điều này tự nhiên sẽ giúp thuốc lá phát triển và làm cho kiseru suy giảm . Ngay từ đầu Minh Trị (Meiji 5-1872 ), những điếu thuốc lá đầu tiên của Nhật Bản đã ra đời.

Tuy nhiên kiseru vẫn rất phổ biến, đặc biệt là ở các vùng nông thôn và những người luôn tìm cách bảo tồn văn hóa truyền thống Nhật Bản . Điều này sẽ bao gồm Lafcadio Hearn (1850-1904) , tác giả người Ailen nhập tịch Nhật Bản nổi tiếng , người lấy tên là Koizumi Yakumo. Anh ấy thích hút thuốc và có một bộ sưu tập hơn một trăm tẩu kiseru .

Một số cây tẩu trong bộ sưu tập 

Trong cuốn sách Vòng quanh thế giới trên xe đạp, Thomas Stevens người Mỹ đã đi vòng quanh thế giới bằng xe đạp của mình từ năm 1884 đến năm 1886 cho chúng ta biết về việc sử dụng kiseru vào thời điểm này :
«Mọi người ở Nhật Bản đều hút thuốc, cả nam và nữ. Tẩu thuốc phổ thông là một ống nhỏ bằng đồng thau dài khoảng sáu tấc, đầu quay lên và mở rộng để tạo thành cái bát. Cái bát này đựng một nhúm thuốc lá, và cây tẩu được hút lại nhiều lần cho đến khi người hút cảm thấy hài lòng. Các cô gái ngồi chờ ở quán yadoyas và quán trà mang theo thuốc lá trong túi áo rộng rãi của váy, và tẩu của họ đôi khi nhét vào dây buộc hoặc thắt lưng, và đôi khi được cài ở phía sau tóc. »

Một phụ nữ trẻ Nhật Bản hút chiếc kiseru của mình (1886)

Kỷ nguyên đương đại: sự phục hưng của kiseru ?

Năm 1929, vẫn có 190 xưởng và gần 400 nghệ nhân sản xuất tẩu kiseru Nhật Bản. Bây giờ chỉ còn lại một số nghệ nhân.

Tuy nhiên, gần đây người Nhật bắt đầu đánh giá cao kiseru trở lại. “Kizami” tobacco (đặc biệt được điều chỉnh cho kiseru) đã bị ngừnghoàn toàn vào năm 1979nay đã được sản xuất trở lại. Người Nhật,đặc biệt là giới trẻNhật Bản, đang khám phá lại niềm vui khi hút kiseru . Phim truyền hình lịch sử và truyện tranh đã đưa vào rất nhiều hình ảnh về cây tẩu này.

Kiyoha xinh đẹp trong phim “Sakuran”

Lễ hội Kiseru

Đây là một giai thoại thú vị: hàng năm, vào chủ nhật đầu tiên của tháng 9 một Lễ hội Kiseru được tổ chức ở vùng Ibaraki gọi là “Kiseru Matsuri”, trong đó những người đàn ông mang trên núi một cây tẩu kiseru khổng lồ (60 kg, dài 2,6 mét, 28 cm đường kính), với các nghi lễ Thần đạo. Lễ hội này được tổ chức hàng năm trên núi Kaba-san, ở Ishioka kể từ năm 1954, sau khi cây thuốc lá trong khu vực được cứu một cách “thần kỳ” khỏi trận mưa đá lớn. Một kiseru khổng lồ dài 3,5 mét làm bằng tre và thiếc của những người nông dân sau đó đã được đưa ra làm lễ vật tại đền thờ Thần đạo địa phương.

Tẩu Murata Kiseru dài 2,6 mét

Hiện tại ,TauthuocVN đang có nhiều cây tẩu hút thuốc tốt được lấy về từ những hãng sản xuất nổi tiếng. Nhằm mang đến sự trải nghiệm tốt đến với những người hút tẩu. 

Để biết thêm chi tiết liên hệ với TauthuocVN qua hotline/zalo: 036.683.2929 hoặc truy cập website : tauthuoc.com.vn